Ayhan Şahin: Düşünsel Sapmalarım!

4 Aralık 2011 Pazar

Düşünsel Sapmalarım!

Melankoli Yazıları’ndan...

DÜŞÜNSEL SAPMALARIM

Ana yollar... Ara sokaklar...

Köşe başları...

Otobüs durakları...

İnsanlar: Yürüyen, koşuşturan, bekleşen, yanındakine hararetle hararetli bir şeyler anlatan, hınca hınç dolu otobüslerden inen, hınca hınç dolu otobüslere birbirlerini ezerek binen...

Güzel kızlar...

Yakışıklı erkekler...

Sadece bana göre de değil, toplumun ‘estetik’ algılayışına göre ‘güzel’...

Esmer, sarışın, kumral...

Onlar her yerde: Ana yollarda, ara sokaklarda, köşe başlarında, otobüs duraklarında...
Bir onlara, bir de aynada kendime baktığımda, ne kadar bedbaht olduğunu hatırlayan, bu sokaklardan, bu caddelerden kaçmak isteyen ben...

Onlardan nefret ediyorum...

Üzücü bir edayla sağa sola bakınırken, birdenbire gözüme takılan vizyonu bozuk, biçimsiz, yamru yumru, irili ufaklı kızlar...

Ve erkekler...

Sadece bana göre de değil, toplumun ‘estetik’ algılayışına göre ‘yamuk’...

Beni sevince boğan şekilsizlikler...

Ve Tanrı’ya şükredişim...

‘Ya onlardan biri olsaydım ben ne yapardım’ı bir dua gibi arka arkaya, aralıksız tekrarlayışım...

Onlar caddeleri, ara ve arka sokakları pervasızca işgal ettiği bir sıra, aralarından ve yanlarından farklılığımı muhafaza ederek geçen ben...

Onları çok seviyorum...

Artık yapmam gerekenin ne olduğunu hatırlatıyorlar bana...
Çevremde ne kadar çelimsiz, tıknaz, eğri büğrü tip varsa, bundan böyle dostluğumu geliştireceğimi ve hatta pekiştireceğimi çok iyi bilen ben...

Benzer yeni çevreler yaratmak gerektiğini, iyi bir görüntüden muzdarip verili çevrelere dalmak zaruriyetini kavrayışım...

Eğer varsa bir gramlık özgüvenleri, o özgüveni de sıfırlayacak olan ben, söze, ‘biz çirkinlerin kaderi işte’ diyerek başlayacak ve onlara şöyle sesleneceğim:

Davul bile dengi dengine abi... İki ayrı kutbun bir araya gelmesi mümkün mü?

Bu yazı, 1999 yılında mizah kitapçığı olarak Selim Gül imzasıyla yayımladığım Kara-la-ma-larım’dan alınmıştır.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Kaydol: Kayıt Yorumları (Atom)

ARDINIZDAN...

Yazgısıyla baş başa kalmış metruk evler gibi şimdi eviniz; bırakıp gittiniz. Ardından baktığımız camlardaki tahta çerçeveler aşınalı çok oldu, merdivenlerine oturup sohbet ettiğimiz giriş kapınızın yağlı boyaları çoktan döküldü. Ne balkonunuzdan yıldızlı ılık gecelerin içine doğru yayılan şuh kahkahalarınız var artık, ne meyve ağaçlarıyla dolu bahçenizde serinleyip gölgelendiğimiz asma çardağınız. Siz gittiniz; terk edilmiş kasabalar kadar ıssız kaldı mahallemiz: yapraklar döküldü, ağaçlar kurudu, çiçekler soldu; evler yıkıldı, dükkanlar kapandı, radyolar sustu... Artık, plastik kutucukların içinde, pelte biçiminde rengârenk muhallebiler satan muhallebicimiz de gelmiyor okulun önüne... Kâğıthelvacı da gelmiyor... Kimse gelmiyor artık komşu kızı; kimse gelmiyor... (Yazının tamamını okumak için resme tıklayın.)

ÖYKÜ DERSLERİ

Henüz 'olgunlaşmamış' bu tarz metinlere sayısız örnek verilebilir. Ama mevzu o değil. Sadece, öykü ve öykücülüğümüze ilişkin 'hayati' bir saptama yapmakla yetinelim şimdilik: Piyasadaki öykü dergilerinde yayımlanan öykülerin büyük bölümü, dilsel sorunlar içermeyen, metnin armonik yapısına nispeten özen gösterilen 'yetkinleşmiş' örneklerdir; ancak kelime ve cümlenin metnin bütünlüğü içindeki tartımı, sessel-düşünsel ahengi, her zaman için öykünün ritmik/armonik bir yapıya kavuşmasına neden olmayabilir ve ruhunuzda hiçbir dalgalanma yaratmayan soğuk metinler olarak kalabilir. (Yazının tamamını okumak için resme tıklayın.)

KRONİK BEYİN SENDROMLARIM

O, Pamuk Prenses'ti... Masal kahramanıydı... Gördüklerimin, görebileceklerimin en tatlısıydı... Gide gide salak gibi âşık olmuştum, bula bula alık gibi onu bulmuştum; çünkü her Pamuk Prenses’in bir yedi cücesi olduğunu -o an için- nedense unutmuştum... Yakınımdaydı; yanı başımda saymıştım... Yanı başımdaydı; düşlerim gerçek oluyor sanmıştım... Ellerimi açsam sanki avuçlarıma düşecekti, avuçlarımı açsam sanki ellerimde yeşerecekti. (Yazının tamamını okumak için resme tıklayın.)

SELİM SESLER'LE ÇİNGENE MÜZİĞİ

Bizim toplumumuzda eskiden ‘aşağı’ bir topluluk gibi bakılıyordu Romanlara. Romanlar hırsızdır, Romanlar fuhuş yapar... Ama 95'lerden sonra, Türk toplumunun kültürel zenginliği iyice ortaya çıktı. Bence, çok iyi yoldayız. Ama biz Türkler sonradan algılıyoruz biliyor musunuz; kendi varlıklarımızı, kendi kültürümüzü, kendi değerlerimizi dışarıdan onay alarak seviyoruz. Biraz kompleks de var. Bazı kişilerin, bazı toplumların bizden önde olmasını bir türlü hazmedemiyoruz. (Söyleşinin tamamını okumak için resme tıklayın.)

ERKAN CAN'LA MAFYA ÜZERİNE!

"İnsanlar arasında da dolaşıyoruz, herkes ‘Kurtlar Vadisi, Kurtlar Vadisi’ diyor. Şimdiki gençlere bakıyorsun, herkes ‘yarım kanat’ dolaşıyor. Benim gezdiğim dolaştığım yerlerde öyle yani çocuklar; giyinişe bakıyorsun, saçlar başlar hep öyle, dizilerdeki adamlar gibi. Bu kadar çok dizi, dizi... İyi bir şey seyrettirirsen, üç hafta sonra, üç bölüm sonra, o iyi şeye bizim seyircimiz zaten alışacaktır; ne verirsen o... Bu da böyle bir dönem. Şimdi Kurtlar Vadisi’yle karışık İstanbul hikâyeleri var ya; o hikâyelerin değişikleri olacak bir süre daha. Bu da bizim zamanımıza denk geldi işte. Ama bu dönem de geçecektir; geçerken de bayrağı gençlere iyi devretmek gerekiyor... Çünkü dizilerde gördüğüm bir yan var: sanki değerlerimizle oynanıyor gibi geliyor bana, ‘belden aşağı’ vuruluyor ve değerlerimiz bitiyor." (Söyleşinin tamamını okumak için resme tıklayın.)

SINIRDA

Sınırdayız... Ellerimizle ördüğümüz tel örgüleri kaldırmadığımız sürece buradayız... Korkularla çizdiğimiz çizgileri aşmadığımız sürece buradayız... Birbirimizi sevmediğimiz ve birbirimize dokunmadığımız sürece, basit ve gündelik kaygılardan sıyrılmadığımız sürece buradayız... Ruhumuza yığdığımız o metalik görüntülerden kurtulmadığımız, kalbimize sakladığımız o kurşuni seslerden vazgeçmediğimiz sürece buradayız... Sınırda... (Yazının tamamını okumak için resme tıklayın.)

REFİK DURBAŞ'LA ŞİİR ZİNCİRİ

Bir gün, Dost dergisinde Attilâ İlhan’ın bir şiirini okudum, ertesi gün de Yağmur Kaçağı kitabını aldım. Bu kitap, benim şiir yaşamımım ilk dönemecidir diyebilirim. Şimdi bakıyorum da, çünkü o günler yazdığım şiirleri hâlâ defterlerde saklıyorum, yazdığım şiirler neredeyse Attilâ İlhan kopyası... Örneğin, o “Sisler Bulvarı” diye yazmış, ben “Gilda Sokağı” diye bir şiir yazmışım... Ama “gilda” nedir, öyle bir sokak var mı, şimdi de bilemiyorum. (Söyleşinin tamamını okumak için resme tıklayın.)

KATLADIK FARELERİ

Dergimiz katladık’ın yeni sayıları için kitabevlerine her gidişimizde, çalışanlar tarafından hep aynı tepkiyle karşılaşıyoruz: “Derginizin yarısından çoğunu çalıyorlar!” Böyle diyor kitabevi çalışanları... Biz de gülerek şöyle diyoruz onlara: “E gayet normal! Adı üstünde işte: cebinize göre kültür-sanat dergisi... Biz boşuna cebinize göre katladık demiyoruz herhalde... Bırakın çalsınlar; çalınan her dergi, bize okuyucu olarak geri dönecektir!”

SEN BANA KIZMAZSIN Dİ Mİ?

Anne, bana kızmazsın di mi? İncitmezsin di mi sen beni? Benim sana asla kızamayacağım gibi! Asla incitemeyeceğim gibi! Bak anne, buradayım, saklandığımız yerde; başkaları tarafından hep incitildiğimiz, aşağılandığımız eşikte... Ölümün kol gezdiği bu caddelerden, çocukların tecavüze uğradığı şu lanet şehirlerden, kurtar bizi anne... Kurtar bizi bu karanlık yerden; ve çıkar bizi bu zifiri beşikten... (Yazının tamamını okumak için resme tıklayın.)

EĞLENCE VE MACERANIN TADI: K DERGİSİ

K’nın çıkmaya başlamasının üzerinden neredeyse bir yıl geçti, ne var ki yazar arkadaşlar en ufak bir ilerleme ‘kaydedemedi’; uzadıkça uzayan, bin dereden su getirilen, üç-dört paragraflık aynı ‘enteresan’ girizgâhlar; laf olsun beri gelsin edasıyla metne sıkıştırılan sözcükler; gelişigüzel, karmakarışık, acayip sözdizimleri; ilk anda büyük büyük laflar ediliyormuş intibası uyandıran anlaşılması zor, devrik cümle yapıları... (Yazının tamamını okumak için resme tıklayın.)

ABDÜLKADİR BUDAK'LA ŞAİRİN 12'Sİ

Şiirin doğuş sebebi benzer olsa bile yazma yöntemi, ifade yolları farklıdır. Yanan bir eve aynı anda bakan iki şair düşünün; ev iki ayrı ev, yangın iki ayrı yangın ve bunun sonucu olarak da yazılan iki şiir farklı iki şiir olacaktır. Yanan eve, yakan ateşe nereden bakıldığı da farklıdır, yazmaya nereden başladığı ve bitirilişi de. Dıştaki yangın şairin içinde başka bir yangını başlatacak, ondan da önemlisi buradan bir şiir çıkabilecek midir, ona bakılmalı. Şiir, burada ev ve ateşten çok, şairden çıkacaktır; onun tarzından. Böyle düşünecek olursak, şiirin ‘yapılan’, ‘yazılan’ ya da ‘yaratılan’ oluşunun fazlaca bir değeri yoktur. Balık yerine kılçığı konuşmaktır bu. İyi bir elden çıksın, bende iz bıraksın, etime, ruhuma sinsin; yeniden okuma isteği uyandırsın da hangi yöntemle gelirse gelsin. “Şiir, yazana değil, ihtiyacı olana ait” bir şeyse, o andaki ihtiyacıma karşılık olabilsin, onunla hemhal olabileyim; bir okur olarak nasıl yazıldığından bana ne? Bunu şairi bile tam olarak bilemezken ben nereden bileyim? (Söyleşiyi okumak için resme tıklayın.)

BİR YERALTI DÜŞÜ İÇİN KATLADIK

Başlı başına bir politik örgütlenme biçimi değildir “Katladık”, çünkü ‘merkezileşmiş’ ilişkilenme biçimlerinden uzak olarak tahayyül edilmiştir ve bu şekliyle ‘hâkim düşünüş’ün karşısında duran bir yerde kurgulanmıştır; ‘yazan-okuyan’, ‘yöneten-yönetilen’, ‘etken-edilgen’, ‘edebiyatiçi-edebiyatdışı’, ‘nitelikli-niteliksiz’, ‘politik-apolitik’ gibi ‘ayrımları’ tekrar tekrar sorgulamayı ilke edinmiştir kendine. Belki “İstanbul Katladık”ın, önceki sayılarda olduğu gibi, kültür-sanat eksenli bir yayın politikası olacaktır yine; ama “Ankara Katladık”ın politik perspektifli bir yayın anlayışı gütmesine, kendi girişimcilerinden başka hiç kimse karışamayacaktır; ya da “Kocaeli Katladık”ın bir ‘öykü dergisi’ olmasına kimse itiraz edemeyecektir. Yeter ki, yayın politikasını militarist, faşist, cinsiyetçi bir söylem üzerine inşa etmesin ve her zaman için ‘katlama’ya değer bir ‘gündemi’ olsun. (Yazının tamamını okumak için resme tıklayın.)

ZEYNEP ALİYE İLE CİNNETİN KIYILARINDA

Zeynep Aliye ile Çıplak Güvercinler öykü kitabındaki anakarakterlerin ruhsal süreçleri üzerine bir konuşma... "Günümüzün genç insanlarına bakınca narsizme varan bu kibirli duruş, kendini beğenme, burnundan kıl aldırmama duygusunun sonucu ortaya çıkan aşırı kendine güvenin, insanlarla diyaloğu nasıl kopardığını anlıyoruz. Gülser ve Semih arasında olduğu gibi, konuşarak bir iletişim kuramıyor onlar da. Sözcükler yakınlaştırmak yerine yabancılaştırıyor insanları. Yazma özürlü bir toplumdan okuma yazma özürlü topluma, oradan da okuma yazma ve konuşma ve düşünme özürlü bir topluma dönüştük. Şiddetin bunca yükselmesinin, sevgisizliğin bunca yaygınlaşmasının önemli nedenlerinden biri de budur." (Söyleşinin tamamını okumak için resme tıklayın.)

TANRI'NIN ÖLÜMÜ

Ve ezanlar susar; dünya üzerinde 3 milyar nüfusa sahip 2 milyon çocuk, son on yılın savaşlarında ölür... 1 milyondan fazlası ailesini yitirir, 6 milyonu sakat kalır, 10 milyonu ruhsal travma geçirir; 200 milyonu mutlak yoksulluk düzeyinin altındadır ve 332 milyonu legal ağır işlerde çalıştırılır; ve çocuklar, 85’ten fazla ülkede askere alınır, 300 bini hükümetler ya da gerillalar için silah kullanır... Ve ABD’nin Körfez Savaşı’nda kullandığı uranyum yüklü bombalar nedeniyle Irak’ta o günden bugüne ‘doğuştan şekil bozukluğu’ vakalarına rastlanılır; savaş sonrası uygulanan 12 yıllık ambargonun faturası, yine 500 bin Iraklı çocuğun ölümüyle karşılanır... Ve ezanlar susar, rahleler devrilir... (Yazının tamamını okumak için resme tıklayın.)

HALİM ŞAFAK'IN EVİ

Odam neredeyse bütün duvarlarını raflara dizilmiş, dolaplara konmuş, yerlere yığılmış kitap ve dergilerin doldurduğu bir dünyadır. Masanın başına geçtiğimde karşımda duran bilgisayar, yazıcı, televizyon, teyp olmasa da olurdu. Yıllardır çalışmayan duvar saatinin solumda öylece durmasına hiç itirazım yoktu ama sonunda biri onu ortadan kaldırmış! Saat bana bu odada zamanın bir egemenlik olarak bulunmadığını hatırlatıyordu. Boş kalan duvarlara astığım Milas evleri ise ancak mekân duygumu daha da kışkırtmaya yarayabilir. (Yazıyı okumak için resme tıklayın.)

TÜRK ROMANINDA SOSYAL MESELELER

Türk Romanında Sosyal Meseleler'de, editör arkadaşımızla birlikte ortak bir metin kaleme aldık: Yusuf Atılgan'ın Aylak Adam ve Anayurt Oteli Adlı Romanlarında Batılılaşma / Modernleşme Serüveninin Sembolik Görünümleri... (Arka kapak yazısından: "Tanzimat döneminde ilk ürünlerini veren Türk romanı, özellikle Cumhuriyet sonrasında toplumsal ve siyasal hayatımıza ayna tutmaya başladı. Modern Türk toplumunun kırdan kente göçü, şehirlerde yaşanan kimlik sorunları, ekonomik hatta oluşan çeşitlilik ve tüketim alışkanlıklarındaki değişimler birçok farklı romanın konusu haline geldi. Türk romanının kilometre taşları olan Kemal Tahir, Orhan Kemal, Yusuf Atılgan ve Orhan Pamuk’un eserleri üzerinden bu olguların nasıl bir seyir izlediğini görmeyi amaçlayan makaleler Türk Romanında Sosyal Meseleler’de bir araya toplandı.") Kitabın Künyesi: Türk Romanında Sosyal Meseleler, Başka Yerler Yayınları, Editör: Ensar Yılmaz, İnceleme, 160 s.

CELLATLAR VE SOYTARILAR

2010 yılında çıkardığım Cellatlar ve Soytarılar, aşk ve politika üzerine yazdığım denemelerden oluşuyor.... (Arka kapak yazısından: "Sevgilimsin, ülkemsin ve % 100 kimliksizsin ve seni seven herkesi cellada dönüştürürsün; beş yaşındaki kızlarını açık kalan rogarların içine itersin ve gencecik çocuklarını dağlarına çekersin; bir yaşındaki evladını ağladığı için vücudunda sigara söndürerek cezalandırır, on yedi aylık bebeklerine tekrar tekrar tecavüz edersin; % 99 Müslüman, ama % 100 kimliksizsin...")